Xét nghiệm ADN huyết thống và những điều bạn cần biết

Xét nghiệm ADN huyết thống là một trong những phương pháp khoa học chính xác nhất để xác định mối quan hệ sinh học giữa hai hoặc nhiều cá nhân. Với độ chính xác gần như tuyệt đối, xét nghiệm này không chỉ mang lại câu trả lời rõ ràng mà còn là cơ sở pháp lý vững chắc cho nhiều thủ tục hành chính.

1. Xét nghiệm ADN huyết thống là gì?

Xét nghiệm ADN huyết thống là một phương pháp khoa học dùng để phân tích gen nhằm xác định các mối quan hệ sinh học giữa các cá nhân, hoặc tìm kiếm những đặc điểm di truyền riêng biệt.

Nguyên lý hoạt động: Mỗi người có một bộ gen ADN độc nhất, được thừa hưởng 50% từ bố và 50% từ mẹ. Xét nghiệm ADN hoạt động bằng cách so sánh các đoạn gen đặc trưng (gọi là loci) giữa những người được xét nghiệm. Mức độ trùng khớp gen càng cao, mối quan hệ huyết thống càng gần. Độ chính xác của xét nghiệm này có thể đạt tới 99.99%.

Các loại xét nghiệm ADN huyết thống phổ biến như:

• Xác định quan hệ cha – con, mẹ – con: Giúp làm giấy khai sinh, giải quyết tranh chấp nuôi con, hoặc xác nhận cha mẹ sinh học. 
• Xác định quan hệ anh chị em: Sử dụng khi thiếu mẫu của cha hoặc mẹ. 
• Xác định quan hệ họ hàng xa: Như xét nghiệm ADN ông cháu, chú – cháu, bác – cháu, phục vụ cho mục đích pháp lý như thừa kế. 
• Thủ tục hành chính: Làm hộ khẩu, xin visa, nhập tịch. 
• Xét nghiệm trước sinh: Xác định quan hệ cha con với thai nhi mà không cần xâm lấn đến thai nhi.

Xét nghiệm ADN huyết thống là gì?

2. Nên dùng loại mẫu nào để làm xét nghiệm ADN?

Xét nghiệm ADN huyết thống có thể được thực hiện trên nhiều loại mẫu sinh phẩm khác nhau. Mỗi loại mẫu có ưu điểm riêng về sự tiện lợi và độ chính xác, nhưng đều cần được thu thập đúng cách để đảm bảo kết quả đáng tin cậy. Dưới đây là các loại mẫu phổ biến nhất.

2.1 Mẫu sinh phẩm thông thường

Các mẫu này được sử dụng phổ biến nhất vì dễ thu thập và có lượng ADN lớn, ổn định.

• Mẫu niêm mạc miệng: Đây là mẫu được sử dụng rộng rãi nhất. Quy trình lấy mẫu đơn giản, không đau, chỉ cần dùng tăm bông chuyên dụng chà nhẹ vào mặt trong má. Mẫu niêm mạc miệng chứa lượng ADN dồi dào và có độ chính xác cao tương đương mẫu máu.
• Mẫu máu: Mẫu máu tĩnh mạch là mẫu chuẩn trong xét nghiệm ADN, được các trung tâm xét nghiệm uy tín và các cơ quan pháp lý ưu tiên sử dụng. Mẫu máu chứa lượng ADN lớn, ổn định, giúp việc phân tích dễ dàng và cho kết quả chính xác tuyệt đối.

Mẫu sinh phẩm thông thường

2.2 Mẫu sinh phẩm đặc biệt 

Những mẫu này thường được dùng trong trường hợp không thể lấy được mẫu niêm mạc miệng hoặc máu, nhưng quá trình xử lý có thể phức tạp hơn và chi phí cao hơn.

• Mẫu tóc: Mẫu tóc chỉ có thể sử dụng để xét nghiệm ADN khi có chân tóc (nang tóc). Tóc rụng tự nhiên hoặc tóc cắt thường không chứa đủ ADN nhân để phân tích.
• Mẫu móng tay, móng chân: Mẫu này chứa ADN, nhưng thường bị nhiễm bẩn bởi bụi bẩn hoặc vi khuẩn.
• Mẫu sinh phẩm khác: Bàn chải đánh răng, đầu lọc thuốc lá, bã kẹo cao su, tinh trùng, bao cao su đã qua sử dụng…

Dù lựa chọn mẫu nào, bạn cũng nên liên hệ trực tiếp với trung tâm giám định ADN để được tư vấn và hướng dẫn cách thu thập mẫu đúng cách, đảm bảo kết quả chính xác nhất.

Mẫu sinh phẩm đặc biệt

3. Những lưu ý khi làm xét nghiệm ADN huyết thống

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm ADN huyết thống chính xác và thuận lợi, bạn nên tìm hiểu kỹ một số khía cạnh quan trọng. 

Đầu tiên, hãy ưu tiên các trung tâm xét nghiệm có giấy phép hoạt động rõ ràng, được đánh giá cao về chất lượng dịch vụ. Những nơi này thường có quy trình thu mẫu và phân tích đạt chuẩn, giúp giảm nguy cơ sai lệch. Đặc biệt, nếu kết quả cần dùng cho mục đích pháp lý như quyền giám hộ hoặc thủ tục thừa kế, hãy thực hiện xét nghiệm tại các đơn vị có thẩm quyền để đảm bảo tính hợp pháp.

Ngoài ra, khi xét nghiệm ADN thai nhi, bạn cần hết sức cẩn trọng với các phương pháp xâm lấn vì chúng tiềm ẩn rủi ro cho thai kỳ. Tốt nhất là chỉ thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ sau khi đã xét nghiệm sàng lọc. 

là một bước tiến quan trọng của y học hiện đại, giúp xác minh mối quan hệ sinh học một cách khách quan và chính xác. Không chỉ giải quyết các vấn đề pháp lý hay cá nhân, xét nghiệm này còn củng cố sự minh bạch trong gia đình, xây dựng nền tảng vững chắc cho niềm tin và trách nhiệm giữa các thành viên.