+5 Nguyên nhân ngứa hậu môn phổ biến và những điều bạn cần lưu ý

Nhiều người gặp tình trạng ngứa hậu môn nhưng lại không rõ nguyên nhân từ đâu. Ngứa hậu môn là tình trạng nhạy cảm như khá phổ biến và bị xem nhẹ. Triệu chứng gây khó chịu nhưng nhiều người chỉ nghĩ là do bị con gì đốt hoặc do vệ sinh kém. Ít ai biết rằng, ngứa hậu môn cũng là dấu hiệu cho bệnh lý hậu môn tiềm ẩn. Hiểu về nguyên nhân ngứa hậu môn sẽ giúp người bệnh biết cách phòng tránh và điều trị sớm nhất có thể.

Tình trạng ngứa hậu môn là bệnh gì ?

Ngứa hậu môn là hiện tượng vùng da bên trong hoặc xung quanh hậu môn bị kích ứng, gây cảm giác ngứa ngáy và khó chịu. Trong phần lớn trường hợp, đây là dấu hiệu cho thấy khu vực này đang bị viêm nhiễm. Khi hậu môn bị tổn thương do gãi, ma sát hoặc tiếp xúc với môi trường ẩm ướt, cường độ ngứa và mức độ viêm nhiễm sẽ càng trở nên nghiêm trọng hơn. Nếu tình trạng tiến triển nặng, người bệnh có thể cảm thấy đau rát, bỏng nóng và vô cùng khó chịu, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt thường ngày.

Tình trạng ngứa hậu môn được phân thành hai dạng chính:

• Ngứa hậu môn nguyên phát: Dạng phổ biến nhất, không xác định được nguyên nhân cụ thể.
• Ngứa hậu môn thứ phát: Do nhiều nguyên nhân gây ra như viêm da tiếp xúc, nhiễm trùng hậu môn và các bệnh lý liên quan khác.

Tuy nhiên, do tính chất tế nhị của khu vực bị ảnh hưởng, nhiều người thường có tâm lý ngại ngùng, chần chừ trong việc thăm khám. Điều này dễ dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị chậm trễ, khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Tình trạng ngứa hậu môn là bệnh gì ?

5 nguyên nhân gây ngứa hậu môn từ những trường hợp cụ thể

Nguyên nhân ngứa hậu môn không chỉ có một mà rất đa dạng. Theo thống kê, ước lượng khoảng 10-15% dân số Việt Nam từng trải qua triệu chứng ngứa hậu môn ít nhất 1 lần trong đời. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này

Trường hợp 1: Vệ sinh không đúng cách

Nguyên nhân phổ biến gây ngứa hậu môn là do thói quen vệ sinh không đúng cách sau khi đại tiện hoặc không thay đồ lót thường xuyên. Hậu môn là khu vực dễ tích tụ mồ hôi và vi khuẩn, nếu không được làm sạch kỹ sẽ dễ gây kích ứng và ngứa ngáy.

Việc lau chùi quá mạnh, dùng giấy vệ sinh kém chất lượng hoặc dung dịch vệ sinh có tính tẩy rửa cao có thể khiến vùng da hậu môn bị tổn thương, mất cân bằng pH và dẫn đến ngứa. Ước tính có khoảng 38% người bị ngứa hậu môn xuất phát từ những thói quen này, đặc biệt là ở người làm việc văn phòng, ít vận động hoặc sống trong môi trường ẩm ướt.

Trường hợp 2: Nhiễm trùng hoặc nhiễm ký sinh trùng

Nguyên nhân ngứa hậu môn tiếp theo còn đến từ các loại nhiễm trùng hoặc ký sinh trùng. Một số bao gồm:

• Nhiễm khuẩn: Một số loại vi khuẩn có thể gây viêm nhiễm vùng da quanh hậu môn, dẫn đến tình trạng ngứa và đỏ rát.
• Nhiễm nấm: Nấm Candida thường phát triển mạnh ở những vùng da ẩm ướt như hậu môn, đặc biệt phổ biến ở người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc bệnh tiểu đường. Thống kê cho thấy, khoảng 20% các trường hợp ngứa hậu môn mãn tính có liên quan đến nhiễm nấm.
• Ký sinh trùng: Giun kim là nguyên nhân phổ biến gây ngứa hậu môn ở trẻ em, thường nặng hơn vào ban đêm do giun cái đẻ trứng quanh hậu môn, gây kích ứng dữ dội.

Những tác nhân này phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt và kín đáo. Khi số lượng đủ lớn, chúng có thể gây viêm da, nổi mẩn đỏ, thậm chí chảy dịch mủ và dẫn đến ngứa ngáy dữ dội.

Trường hợp 2: Nhiễm trùng hoặc nhiễm ký sinh trùng

Trường hợp 3: Bệnh lý hậu môn – trực tràng

Nguyên nhân ngứa hậu môn cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý liên quan đến hậu môn – trực tràng.

• Bệnh trĩ: Khi búi trĩ sa ra ngoài hoặc bị viêm, chúng có thể tiết dịch nhầy, gây ẩm ướt liên tục ở vùng hậu môn, dẫn đến ngứa ngáy. Đáng chú ý, khoảng 50% người Việt Nam trên 30 tuổi mắc bệnh trĩ đều gặp phải tình trạng ngứa hậu môn kéo dài ở các mức độ khác nhau.
• Nứt kẽ hậu môn: Những vết nứt nhỏ ở niêm mạc hậu môn không chỉ gây đau mà còn dẫn đến ngứa, đặc biệt là sau khi đi đại tiện.
• Rò hậu môn hoặc áp-xe hậu môn: Nếu các đường rò không được điều trị triệt để, dịch mủ có thể liên tục chảy ra ngoài. Tình trạng này gây ngứa dai dẳng, mùi hôi khó chịu và viêm da kéo dài quanh hậu môn.
• Polyp hậu môn: Đây là các khối u lành tính phát triển trong trực tràng. Chúng có thể gây tiết dịch, dẫn đến cảm giác ngứa ngáy khó chịu ở vùng hậu môn.
• Ung thư hậu môn – trực tràng: Mặc dù hiếm gặp, nhưng cũng là một nguyên nhân không thể bỏ qua. Khối u phát triển có thể gây chảy máu, tiết dịch bất thường, hoặc chèn ép lên các dây thần kinh, dẫn đến cảm giác ngứa và đau rát dai dẳng.

Các bệnh lý hậu môn – trực tràng không chỉ gây ngứa mà còn có nguy cơ biến chứng nếu không được điều trị kịp thời. Người bệnh cần thăm khám sớm để xác định chính xác nguyên nhân.

Trường hợp 4: Dị ứng hoặc kích ứng

Nguyên nhân ngứa hậu môn cũng có thể xuất phát từ các phản ứng dị ứng hoặc kích ứng da, đặc biệt ở những người có cơ địa nhạy cảm. Thống kê cho thấy, khoảng 22% người trưởng thành từng bị dị ứng vùng hậu môn do sản phẩm chăm sóc cá nhân

• Hóa chất trong sản phẩm vệ sinh: Xà phòng, khăn ướt có hương liệu, hoặc nước xả vải có thể gây kích ứng vùng da hậu môn vốn nhạy cảm.
• Thực phẩm: Một số loại thực phẩm như ớt, cà phê, rượu bia hoặc đồ ăn cay nóng có thể gây kích ứng niêm mạc hậu môn, đặc biệt ở những người có hệ tiêu hóa yếu.
• Quần áo: Mặc quần lót chật hoặc làm từ chất liệu tổng hợp, không thoáng khí, sẽ khiến vùng hậu môn bị bí bách và dễ gây ngứa.

Dị ứng da là một nguyên nhân phổ biến gây ngứa hậu môn, nhất là ở phụ nữ khi sử dụng băng vệ sinh hoặc khăn ướt không phù hợp. Để giảm thiểu tình trạng này, bạn nên chuyển sang dùng các sản phẩm không mùi và có độ thoáng khí tốt.

Trường hợp 4: Dị ứng hoặc kích ứng

Trường hợp 5: Thói quen sinh hoạt và dinh dưỡng

Nguyên nhân ngứa hậu môn còn liên quan đến thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống – tưởng vô hại nhưng lại ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe nói chung 

• Mặc đồ lót chật: Việc mặc quần áo bó sát, đặc biệt là khi phải ngồi nhiều, dễ gây đổ mồ hôi, tạo điều kiện cho vùng hậu môn bị viêm và ngứa kéo dài.
• Chế độ ăn thiếu chất xơ: Thiếu chất xơ dẫn đến táo bón, gây áp lực lên hậu môn mỗi khi đi đại tiện, từ đó kích thích cảm giác ngứa.
• Ngồi lâu hoặc ít vận động: Những người làm công việc văn phòng hay lái xe đường dài thường xuyên bị tích tụ mồ hôi ở vùng hậu môn, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
• Căng thẳng tâm lý: Stress kéo dài có thể làm các triệu chứng ngứa trở nên nghiêm trọng hơn do ảnh hưởng đến hệ thần kinh.

Để giảm thiểu nguy cơ ngứa hậu môn do các nguyên nhân này, bạn nên xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng, bổ sung nhiều chất xơ và uống đủ nước. Đồng thời, hãy ưu tiên chọn đồ lót thoáng khí, khô ráo và hạn chế ngồi lâu để vùng hậu môn luôn được thông thoáng.

Điều trị ngứa hậu bằng cách nào ?

Việc điều trị ngứa hậu môn phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Có thể kết hợp giữa chăm sóc tại nhà và sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ:

• Nếu do nhiễm trùng: Bác sĩ sẽ kê thuốc kháng nấm, kháng khuẩn hoặc chống ký sinh trùng. Ngoài ra, thuốc mỡ bôi ngoài da có thể giúp giảm ngứa và viêm.
• Nếu do bệnh trĩ: Có thể cần can thiệp bằng thắt búi trĩ hoặc phẫu thuật cắt bỏ.
• Tránh các thực phẩm hoặc thuốc gây kích ứng: Việc này giúp hạn chế triệu chứng ngứa tái phát.

Biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà:

• Vệ sinh nhẹ nhàng: Sau khi đại tiện, nên rửa sạch vùng hậu môn bằng nước ấm, có thể dùng khăn ẩm mềm hoặc bồn rửa vệ sinh. Tránh chà xát mạnh, không dùng vải khô ráp.
  
• Tránh gãi: Gãi có thể làm tổn thương da, dễ gây nhiễm trùng. Nên giữ móng tay ngắn và sạch.
• Mặc đồ thoáng mát: Chọn đồ lót cotton rộng rãi để vùng hậu môn luôn khô thoáng, tránh quần áo bó sát.
• Hạn chế sản phẩm tẩy rửa mạnh: Không dùng xà phòng, chất khử mùi hay nước hoa có thành phần kích ứng.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, các loại hạt. Tránh đồ ăn cay nóng, trái cây có múi và hạn chế dùng thuốc nhuận tràng.
• Dùng kem bôi ngoài da: Có thể bôi kem hydrocortisone 1% từ 2–3 lần/ngày trong 1–2 tuần nếu có chỉ định để giảm viêm và ngứa.

Điều trị ngứa hậu bằng cách nào ?

Khi nào cần đi gặp bác sĩ chuyên khoa ngay?

Nguyên nhân ngứa hậu môn đa dạng, từ những thói quen hàng ngày cho tới những bệnh lý hậu môn. Người bệnh không nên chủ quan bỏ qua triệu chứng này, sự chủ qua có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như:

• Nhiễm trùng lan rộng: Viêm da quanh hậu môn có thể lây lan sang các vùng lân cận, gây ra các tình trạng nghiêm trọng hơn như áp-xe hoặc thậm chí là nhiễm trùng huyết.
• Tổn thương da mạn tính: Hành vi gãi ngứa kéo dài có thể khiến da vùng hậu môn trở nên dày hơn, chai cứng hoặc dễ bị nhiễm trùng thứ phát.
• Biến chứng từ bệnh lý nền: Nếu các bệnh lý gây ngứa như trĩ không được điều trị, có thể dẫn đến sa búi trĩ. Tương tự, rò hậu môn nếu không được xử lý dứt điểm có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho vùng này.

Đặc biệt, bạn không thể biết rõ bản thân bị mắc phải nguyên nhân ngứa hậu nào. Điều này rất nguy hiểm nếu tự chữa trị tại nhà, chỉ khiến bệnh trở nên nặng hơn và đau đớn hơn, thậm chí là khó điều trị hơn về sau.

• Ngứa kéo dài trên 1 tuần
• Có chảy dịch, mủ hoặc máu ở hậu môn.
• Kèm theo đau rát, nổi mụn hoặc sốt.
• Đã điều trị bằng thuốc bôi nhưng không thuyên giảm.

Khi nào cần đi gặp bác sĩ chuyên khoa ngay?

Cách phòng ngừa ngứa hậu môn hiệu quả

Để ngăn ngừa tình trạng ngứa hậu môn, cần duy trì thói quen sinh hoạt và vệ sinh hợp lý, cụ thể:

• Dùng giấy vệ sinh lành tính: Nên chọn loại không mùi, không chứa thuốc nhuộm để tránh kích ứng da.
• Tránh xà phòng và chất khử mùi mạnh: Các sản phẩm này có thể gây rát, ngứa do chứa chất gây kích ứng.
• Mặc đồ lót cotton thoáng khí: Giúp vùng hậu môn luôn khô thoáng. Nên mặc đồ lót vừa vặn, thay thường xuyên.
• Hạn chế thực phẩm dễ gây kích ứng: Như sữa, thức ăn chứa axit, đồ uống có gas, caffeine…
• Tăng cường chất xơ: Bổ sung rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt để hỗ trợ tiêu hóa, ngừa táo bón và tiêu chảy.
• Vệ sinh nhẹ nhàng, đúng cách: Sau khi đi đại tiện, nên rửa sạch bằng nước, dùng xà phòng dịu nhẹ và khăn mềm để lau khô, tránh gây tổn thương vùng da nhạy cảm.

Trên đây là toàn bộ thông tin về tình trạng ngứa hậu môn thường gặp. Hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp người bệnh có thêm kiến thức hữu ích để chủ động trong việc phòng ngừa, theo dõi và điều trị hiệu quả. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ 0222 730 2022 để được giải đáp miễn phí.