Áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh: Dấu hiệu & cách điều trị phù hợp

Áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là tinh trạng khá phổ biến dễ dàng gặp. Việc phát hiện sớm các dấu hiệu áp xe hậu môn ở trẻ là điều rất quan trọng, giúp can thiệp điều trị kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra. Hãy cùng Đa Khoa Quốc Tế Việt Sing tìm hiểu nguyên nhân gây áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh là gì? Dấu hiệu giúp phụ huynh nhận thấy và điều trị kịp thời.

Dấu hiệu áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần chú ý

Áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là tình trạng mủ tích tụ quanh hậu môn do vi khuẩn gây viêm, thường biểu hiện bằng khối sưng đỏ, mềm, có thể rỉ dịch vàng và gây đau. Không giống ở người trưởng thành, ở trẻ nhỏ bệnh phát  triển âm thầm, khó phát và thường liên quan đến vệ sinh kém, tổn thương da hoặc bệnh lý bẩm sinh. Do đó, cha mẹ cần theo dõi kỹ để phát hiện và xử lý kịp thời. 

• Khối sưng đỏ, đau ở vùng cạnh hậu môn: Đây là dấu hiệu điển hình nhất. Phụ huynh thường phát hiện một khối sưng, nóng, đỏ và đau xuất hiện gần rìa hậu môn, thường ở vị trí 3 giờ, 6 giờ hoặc 9 giờ theo tư thế sản khoa. Khối sưng này có thể phát triển nhanh về kích thước.
• Đau và khó chịu: Trẻ thường có biểu hiện khó chịu, quấy khóc nhiều hơn bình thường, đặc biệt khi thay tã hoặc đi đại tiện. Một số trẻ có thể ưỡn người hoặc co chân để tránh tác động lên vùng hậu môn.
• Sốt: Trẻ có thể bị sốt nhẹ hoặc vừa, tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng có sốt. Nếu xuất hiện sốt cao hoặc các dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân, cần phải đặc biệt lưu ý.
• Chảy mủ: Khi áp xe tự vỡ hoặc được dẫn lưu, có thể thấy dịch mủ chảy ra từ khối sưng.
• Thay đổi thói quen đi tiêu: Một số trẻ sợ đi đại tiện do đau nên có thể giữ phân lại hoặc khóc to khi rặn.

Áp xe hậu môn gây sưng, đau cho trẻ

Áp xe hậu môn ở trẻ nhỏ khiến da bị đỏ và sưng

Nguyên nhân gây ra áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh

Ở trẻ sơ sinh với hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, áp xe hậu môn hình thành chủ yếu do viêm nhiễm và nhiễm trùng trong quá trình vệ sinh. Dưới đây là các nguyên nhân áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh phổ biến:

• Hệ miễn dịch non yếu: Khiến cơ thể trẻ dễ bị vi khuẩn tấn công và gây nhiễm trùng ở vùng da quanh hậu môn
• Tổn thương da: Vùng da mỏng manh quanh hậu môn dễ bị trầy xước do hăm tã, tã bẩn để lâu hoặc lau chùi quá mạnh, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập
• Vấn đề vệ sinh: Lau chùi không đúng cách, dùng khăn không sạch hoặc chất tẩy rửa mạnh có thể gây kích ứng và tổn thương da.
• Táo bón kéo dài: Gây áp lực và tổn thương niêm mạc hậu môn, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập.
• Viêm nhiễm tuyến lông: Các tuyến lông nhỏ nằm dưới da quanh hậu môn có thể bị tắc và nhiễm trùng.
• Nhiễm khuẩn từ phân: Việc để tã ướt, bẩn quá lâu khiến vi khuẩn từ phân tiếp xúc với da và gây nhiễm trùng.
• Dị tật bẩm sinh: Trong một số ít trường hợp, cấu trúc bất thường ở hậu môn như lỗ rò hậu môn bẩm sinh có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nếu không được điều trị đúng cách hoặc phát hiện muộn có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm. Với trẻ sơ sinh, hệ miễn dịch còn chưa được hoàn thiện hoàn toàn, sức đề kháng yếu dễ khiến các em mắc phải nhiều bệnh nghiêm trọng hơn. Khi ấy việc điều trị sẽ trở nên khó khăn hơn.

• Rò hậu môn: Ổ mủ không được xử lý triệt để sẽ phá hủy mô mềm, hình thành đường rò – một ống dẫn bất thường từ trong ống hậu môn ra ngoài da, rất khó điều trị và dễ tái phát. Làm tăng nguy cơ tái phát áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh.
• Nhiễm trùng lan rộng: Vi khuẩn ổ mủ có thể lây lan sang các chức năng lân cận khác. Nguy hiểm nếu như lan vào máu – tình trạng đe doạ tính mạng.
• Tổn thương mô hậu môn: Viêm kéo dài có thể gây hẹp hậu môn hoặc ảnh hưởng đến chức năng đại tiện sau này.
• Đau đớn kéo dài: Tình trạng viêm nhiễm gây đau nhức liên tục, ảnh hưởng tiêu cực đến việc ăn, ngủ và sự phát triển toàn diện của trẻ.
• Hoại tử mô: Trong những ca bệnh nặng, đặc biệt ở trẻ có bệnh nền như tiểu đường bẩm sinh, áp xe có thể gây hoại tử vùng da và các mô lân cận.
• Trở thành mãn tính: Áp xe có nguy cơ tái phát nhiều lần, trở thành một bệnh lý mãn tính gây khó khăn trong điều trị và ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của trẻ.

Biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Cách điều trị áp xe hậu môn trẻ sơ sinh an toàn

Áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không thể tự khỏi và nếu không được xử lý đúng cách, ổ mủ có thể trở nên nghiêm trọng. Tự điều trị thường không loại bỏ triệt để ổ viêm, dẫn đến nguy cơ tái phát bất cứ lúc nào. Vì vậy, việc đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín để điều trị kịp thời và đúng phương pháp là rất quan trọng. Tùy theo mức độ viêm, bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp.

Điều trị nội khoa (cho trường hợp nhẹ)

Điều trị áp xe hậu môn ở trẻ dưới 1 tuổi chủ yếu sử dụng kháng sinh đường uống, hạn chế can thiệp phẫu thuật hoặc gây mê toàn thân do rủi ro cao. Trong trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể tiến hành dẫn lưu mủ một cách an toàn và nhẹ nhàng, sau đó tiếp tục dùng kháng sinh để giảm đau và ngăn ngừa tái phát.

• Sử dụng thuốc theo đơn của bác sĩ, bao gồm kháng sinh, thuốc kháng viêm và thuốc giảm đau.
• Vệ sinh vùng hậu môn cho bé đúng cách, giữ da luôn khô thoáng và tránh ẩm ướt.
• Theo dõi sát các triệu chứng. Nếu tình trạng không cải thiện sau 2-3 ngày, cần đưa bé tái khám để bác sĩ có thể điều chỉnh phương pháp điều trị.

Tiểu phẫu dẫn lưu mủ (cho trường hợp nặng)

Đối với trẻ sơ sinh trên 18 tháng tuổi có sức khỏe ổn định, bác sĩ có thể đề xuất thực hiện phẫu thuật dẫn lưu áp xe hậu môn. Đây là một thủ thuật đơn giản, ít rủi ro và thường được thực hiện an toàn. Trước khi phẫu thuật, trẻ sẽ được gây mê toàn thân và cần nhịn ăn ít nhất 8 giờ. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành vệ sinh kỹ lưỡng vùng hậu môn, đường ruột và khu vực da tổn thương trước khi tiến hành can thiệp dẫn lưu ổ mủ.

• Chích rạch nhẹ nhàng, hút hết mủ ra ngoài để ngăn nhiễm trùng lan rộng.
• Quy trình này nhanh chóng và ít gây đau nhờ được gây tê cục bộ hoặc gây mê nhẹ
• Sau đó, bé có thể được dùng thêm kháng sinh và cha mẹ sẽ được hướng dẫn chăm sóc vết thương tại nhà.

Việc chăm sóc và vệ sinh vết mổ cho trẻ sơ sinh cần được thực hiện cẩn thận để tránh nhiễm trùng. Cha mẹ nên ngâm vùng hậu môn của trẻ trong nước ấm khoảng 5 phút sau mỗi lần đi tiêu để giúp làm sạch khu vực tổn thương hiệu quả. Bên cạnh đó, nên thay tã thường xuyên hoặc hạn chế sử dụng tã trong thời gian này nhằm giảm nguy cơ tái nhiễm khuẩn và viêm nhiễm hậu môn.

Cách điều trị áp xe hậu môn trẻ sơ sinh an toàn

Xem thêm:

• Áp xe hậu môn nên ăn gì và kiêng ăn gì?
• Thuốc kháng sinh cải thiện áp xe hậu môn hiệu quả
• Áp xe hậu môn có tự khỏi được không?

Những lưu ý phòng ngừa áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh

Phòng ngừa áp xe hậu môn trẻ sơ sinh là vô cùng quan trọng, chủ yếu xoay quanh việc duy trì vệ sinh tốt và chăm sóc đúng cách. Bằng cách thực hiện các biện pháp dưới đây, cha mẹ có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ bé mắc phải tình trạng này

• Vệ sinh sạch sẽ: Nguyên tắc bắt buộc. Hãy rửa sạch, lau khô vùng hậu môn sau mỗi lần bé đi tiêu. Phải đảm bảo hậu môn luôn được khô ráo.
• Thay bỉm thường xuyên: Không để xảy ra tình trạng bỉm ướt, bẩn quá lâu.
• Chọn bỉm phù hợp: Đảm bảo bỉm mềm mại, vừa vặn với bé và có khả năng thấm hút tốt.
• Thao tác nhẹ nhàng: Da của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, phụ huynh chú ý tránh chà xát mạnh dễ gây tổn thương cho bé
• Tránh táo bón: Đảm bảo bé được bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết
• Hạn chế khăn ướt kích ứng: Ưu tiên sử dụng nước sạch và khăn mềm, hoặc khăn ướt chuyên dụng cho trẻ sơ sinh không cồn, không mùi.
• Kiểm tra da định kỳ: Sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường (nếu có)

Những lưu ý phòng ngừa áp xe hậu môn ở trẻ sơ sinh

Áp xe hậu môn trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là tình trạng hiếm gặp nhưng khá nghiêm trọng nếu cha mẹ phát hiện và điều trị cho con kịp thời. Để tránh biến chứng, phụ huynh cần phát hiện sớm, đưa bé đi khám ngay và duy trì vệ sinh đúng cách để phòng ngừa. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ đường dây nóng 0222 730 2022 để được giải đáp miễn phí.