Áp xe hậu môn trực tràng: Nguyên nhân, biến chứng & cách điều trị

Áp xe hậu môn trực tràng là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại các mô mềm xung quanh vùng hậu môn – trực tràng, hình thành nên một khối sưng đỏ có chứa mủ bên trong. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, áp xe trực tràng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như rò hậu môn hoặc nhiễm trùng lan rộng. Tìm hiểu nguyên nhân để phòng tránh và chữa trị kịp thời.

Tổng quan về áp xe hậu môn trực tràng là gì?

Áp xe hậu môn là tình trạng xuất hiện một khối sưng chứa đầy mủ tại các khoang gần hậu môn, trực tràng hoặc vùng đáy chậu (khu vực giữa cơ quan sinh dục và hậu môn). Tình trạng này thường khởi phát khi một tuyến nhỏ ở hậu môn bị tắc nghẽn và nhiễm trùng, khiến mủ và dịch viêm tích tụ lại. Hậu quả là hình thành nên một ổ áp xe gây đau đớn dữ dội xung quanh vùng hậu môn.

Áp xe hậu môn trực tràng đặc biệt phổ biến ở các bệnh nhân có đặc tính công việc ngồi nhiều, ít vận động. Bệnh nếu không được can thiệp sớm thì ổ mủ có thể vỡ và lan rộng, khiến bệnh nặng hơn và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe doạ tính mạng.

Tổng quan về áp xe hậu môn trực tràng là gì?

Triệu chứng xuất hiện tình trạng áp xe vùng hậu môn trực tràng

Triệu chứng đặc trưng và dễ nhận biết nhất của áp xe hậu môn – trực tràng là cảm giác đau nhói, kéo dài liên tục ở vùng hậu môn. Cơn đau thường trở nên dữ dội hơn khi người bệnh đi đại tiện và kèm theo hiện tượng sưng tấy quanh hậu môn. Bên cạnh đó, áp xe hậu môn – trực tràng còn có thể đi kèm với một số dấu hiệu khác như:

Các triệu chứng thường gặp của áp xe hậu môn – trực tràng bao gồm:

• Cơn đau kéo dài liên tục, có thể là đau nhói hoặc âm ỉ;
• Táo bón, khó đi đại tiện;
• Sốt và cảm giác ớn lạnh trong người;
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược;
• Xuất hiện khối sưng cứng chứa mủ bên trong vùng hậu môn;
• Có thể chảy máu trực tràng hoặc gặp khó khăn khi đi tiểu do ảnh hưởng đến hệ tiết niệu;
• Ở giai đoạn cấp tính, ổ áp xe có thể tự vỡ, chảy mủ đặc màu vàng.

Đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ mới biết đi, có thể nhận thấy dấu hiệu cáu gắt, khó chịu. Người chăm sóc cũng có thể quan sát hoặc sờ thấy các khối u hoặc nốt sưng quanh hậu môn của trẻ.

Nguyên nhân gây ra áp xe hậu môn trực tràng

Phần lớn các trường hợp áp xe quanh trực tràng hình thành do sự tắc nghẽn ở một tuyến nhỏ trong vùng hậu môn. Khi tuyến này bị tắc, vi khuẩn có thể xâm nhập và phát triển bên trong, dẫn đến nhiễm trùng và tạo thành ổ áp xe. Ngoài ra, áp xe hậu môn – trực tràng còn có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác như:

• Tắc nghẽn tuyến hậu môn: Các tổn thương nhỏ như nứt kẽ, trầy xước da hoặc viêm tuyến quanh hậu môn khiến vi khuẩn dễ xâm nhập và gây viêm nhiễm.
• Biến chứng từ các bệnh lý hậu môn trực tràng: Các bệnh như trĩ, nứt hậu môn,…nếu không được điều trị đúng cách có thể tạo điều kiện cho nhiễm trùng phát triển.
• Suy giảm miễn dịch: Người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường hoặc suy giảm hệ miễn dịch dễ bị vi khuẩn tấn công hơn bình thường.
• Quan hệ tình dục qua đường hậu môn: Có thể gây tổn thương niêm mạc, tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh.
• Vệ sinh kém: Không giữ sạch vùng hậu môn, đặc biệt sau đại tiện hoặc trong kỳ kinh nguyệt
• Can thiệp y tế không đúng cách: Phẫu thuật vùng hậu môn hoặc đặt thuốc không đảm bảo vô trùng 

Apxe hình thành khi vi khuẩn hoặc chất thải như phân bị kẹt lại trong một trong các tuyến hậu môn, dẫn đến tình trạng nhiễm trùng.

Nguyên nhân gây ra áp xe hậu môn trực tràng

Biến chứng apxe khi không điều trị đúng cách

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tình trạng áp xê có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng sau đây:

• Rò hậu môn: Ổ mủ tự vỡ ra tạo đường rò kéo dài giữa hậu môn và da. Gây đau đớn kéo dài, nhiễm trùng tái phát và điều trị rất phức tạp.
• Hoại tử Fournier: Biến chứng hiếm nhưng rất nguy hiểm. Viêm mô tế bào lan tỏa, gây hoại tử vùng đáy chậu và hậu môn, đe dọa tính mạng nếu nhiễm trùng lan rộng.
• Nhiễm trùng huyết: Vi khuẩn ổ áp xe xâm nhập vào máu, gây sốc nhiễm trùng. Yếu tố đe doạ tính mạng. 
• Tái phát áp xe: Khi ổ mủ không được điều trị triệt để, bệnh sẽ ngày càng trở nên khó khăn hơn trong việc điều trị.
• Hẹp ống hậu môn: Gây sẹo làm ống hậu môn bị hẹp, còn làm tổn thương nghiêm trọng cấu trúc hậu môn, ảnh hưởng khả năng kiểm soát đại tiện.
• Ảnh hưởng tâm lý và sinh hoạt: đau đớn, mùi hôi, khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày và đời sống tình dục

Vì thế, để tránh các biến chứng,  việc phát hiện và xử lý áp xe hậu môn ngay từ giai đoạn sớm là điều quan trọng

Phương pháp chẩn đoán áp xe hậu môn – trực tràng

Để xác định chính xác tình trạng áp xe, bác sĩ sẽ kết hợp thăm khám trực tiếp cùng với các xét nghiệm cận lâm sàng, bao gồm:

• Khám và nội soi hậu môn – trực tràng: Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng hậu môn trực tràng bằng khám lâm sàng. Trong những trường hợp áp xe nằm sâu dưới da hoặc không thể nhìn thấy rõ, nội soi trực tràng sẽ được thực hiện để quan sát kỹ hơn.
• Chụp CT hoặc cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp này rất hữu ích trong việc phát hiện áp xe nằm sâu bên trong trực tràng hoặc những vùng khó tiếp cận.
• Xét nghiệm ung thư trực tràng: Được thực hiện nhằm loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng khác như ung thư trực tràng hoặc các tổn thương tương tự.

Phương pháp chẩn đoán áp xe hậu môn – trực tràng

Cách điều trị tình trinhg trạng áp xe hậu môn 

Tùy vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của ổ áp xe, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp nhằm kiểm soát nhiễm trùng và ngăn ngừa biến chứng. Thông thường, điều trị áp xe hậu môn bao gồm kết hợp giữa dùng thuốc và can thiệp phẫu thuật dẫn lưu mủ.

Điều trị bằng thuốc

• Kháng sinh: Được sử dụng để giảm viêm và kiểm soát tình trạng nhiễm trùng.
• Thuốc giảm đau: Giúp giảm đau trong những trường hợp người bệnh bị đau dữ dội do khối áp xe.
• Thuốc nhuận tràng hoặc bổ sung chất xơ: Hỗ trợ quá trình đại tiện, tránh táo bón gây tổn thương thêm vùng hậu môn.

Điều trị bằng phẫu thuật

Biện pháp điều trị hiệu quả và phổ biến nhất là dẫn lưu mủ từ ổ áp xe ra ngoài. Nếu khối áp xe lớn, bác sĩ sẽ tiến hành rạch dẫn lưu để loại bỏ mủ. Tuy nhiên, việc rạch ổ áp xe cần được thực hiện đúng thời điểm:

• Nếu tiến hành quá sớm khi mủ chưa hình thành đầy đủ, có nguy cơ làm lan rộng nhiễm trùng.
• Nếu can thiệp quá muộn, ổ áp xe có thể lan rộng, gây đau đớn nghiêm trọng, dẫn đến hiện tượng chảy mủ kéo dài và hình thành ổ nhiễm trùng thứ phát.

Lưu ý: Riêng đối với thuốc, người bệnh tuyệt đối không được tự ý mua và điều trị tại nhà. Không sử dụng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ chuyên môn. Sử dụng sai thuốc có thể khiến bệnh nặng hơn, trở thành mãn tính và rất dễ tái phát

Cách điều trị tình trinhg trạng áp xe hậu môn

Cách phòng ngừa áp xe vùng hậu môn – trực tràng hiệu quả

Dưới đây là một số biện pháp đơn giản giúp ngăn ngừa apxe hậu môn trực tràng:

• Thường xuyên luyện tập thể dục nhẹ nhàng, phù hợp để tăng cường sự dẻo dai của cột sống và giảm nguy cơ tổn thương đĩa đệm;
• Từ bỏ thuốc lá hoặc tránh tiếp xúc với khói thuốc;
• Duy trì chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, cân bằng và lành mạnh;
• Hạn chế quan hệ tình dục qua đường hậu môn để giảm nguy cơ tổn thương và nhiễm trùng;
• Phòng tránh và điều trị kịp thời bệnh trĩ;
• Quản lý và điều trị các bệnh lý về đường ruột như viêm loét đại tràng;
• Ngăn ngừa các bệnh viêm nhiễm phụ khoa, niệu đạo và hậu môn thông qua vệ sinh cá nhân tốt và chăm sóc sức khỏe đúng cách.

Áp xe hậu môn trực tràng cần được phát hiện và điều trị kịp thời nhằm tránh những biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích, hãy chia sẻ đến những người thân và bạn bè để mọi người cùng nâng cao hiểu biết về bệnh lý áp xe trực tràng nhé. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ Đa Khoa Quốc Tê Việt Sing qua đường dây nóng 0222 730 2022 để được giải đáp miễn phí..